Plaatsing Stolpersteine op de Huijgensstraat IJmuiden

Een bijzondere gelegenheid op zaterdag 20 juli. Op de Huijgensstraat kwam een groep mensen bijeen om bij de woning op nummer 10 Stolpersteine te plaatsen. De stenen zijn ter nagedachtenis van de joodse familie Hamburger-Bartels die hier woonde tot 1942 en de Holocaust niet hebben overleefd. Amerikaanse nabestaande Jon Levine is samen met zijn zoon speciaal naar IJmuiden gekomen om er bij te zijn en de stenen te plaatsen.

Familie Hamburger-Bartels
De stenen worden geplaatst voor Salomon en Alida Hamburger-Bartels en hun kinderen Judith en Henri Hamburger. Salomon, Alida en Henri werden begin maart 1942 door de Duitse bezetter gedwongen om hun huis op de Huijgensstraat te verlaten en naar Amsterdam te vertrekken. Judith werkte en woonde inmiddels als verpleegster in Amsterdam. Salomon en Alida werden op 4 juni 1943 in Sobibor vermoord, Judith op 6 september 1944 in Auschwitz en Henri op 19 januari 1945 in Hailfingen. De andere twee dochters Rachel en Greet hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd door onder te duiken.

Stolpersteine
Een Stolperstein is een internationaal bekend concept, ontworpen door Gunter Demnig. Deze bestaat uit een betonnen steen met een messing plaatje waar de naam en de geboorte- en sterfdatum ingegraveerd zijn. Trudi Bos van de Historische Kring Velsen legt uit, “Het idee is om een monumentje op te richten die zijn vermoord in de Holocaust. In de vorm van een kleine steen. En zo, niet een monument in een museum, maar gewoon op de plek waar zij thuis waren.”

Zomaar op de stoep en in de dagelijkse doorloop van nietsvermoedende wandelaars, zodat zij kunnen stilstaan bij de slachtoffers en wat er met hen gebeurd is. De stenen liggen in heel Europa.

41 Stolpersteine in Velsen
De gemeente Velsen heeft subsidie gegeven aan de in oktober 2023 opgerichte werkgroep ‘Stolpersteine Velsen‘ (aangesloten bij de Historische Kring Velsen) voor het plaatsen van Stolpersteine voor de 41 vermoorde Joodse inwoners van Velsen. Het plaatsen van Stolpersteine in Velsen is onderdeel van een breder onderzoek naar de geschiedenis van de Joodse inwoners van Velsen en een vervolg op het in mei 2023 verschenen boek ‘Op zoek naar een plaats om thuis te komen’.

Het verhaal van Jon Levine
Jon Levine is overgekomen uit Boston voor de plaatsing van de stenen. Zijn moeder is Greet, dochter van Salomon en Alida. Zij overleefde de oorlog, reisde naar de Verenigde Staten en kreeg daar een kind. Daar werd hij bij een Amerikaans familie ter adoptie gelegd.

Hij heeft vervolgens hard gezocht naar zijn biologische familie. In 1981 kwam hij naar Amsterdam. Aan de hand van telefoonboeken belde hij met verschillende gemeentehuizen en steden, en volgde de voetsporen van zijn moeder van stad tot stad. Hij vond uiteindelijk de laatste plek waar zij had gewoond en kwam in contact met zijn tante Rachel, die op dat punt het enige overlevende familielid was.

Later kwam hij in contact met Trudi over het verhaal van zijn familie. “Toen ze me vertelde dat dit zou gaan gebeuren, zei ik direct: Ik zal er zijn!” aldus Jon.