Onderzoek: groen Tata-plan haalbaar, maar alleen als álles meezit

Als de overheid veel geld wil investeren in Tata Steel en groene energie, én die energie snel goedkoper wordt voor Tata op de markt, dan heeft het vergroeningsplan van het bedrijf kans van slagen. Dat zegt een haalbaarheidsonderzoek van onderzoeksbureau Roland Berger in opdracht van de staalfabriek dat vandaag uitkwam. 

Er moeten in de komende pakweg vijftien jaar miljarden in het bedrijf gepompt worden, concludeert het rapport. Daaraan zal de overheid flink moeten bijdragen. Ook moet groene elektriciteit van windmolenparken snel beschikbaar komen én moet groene energie snel goedkoper worden om winst te kunnen blijven maken.

Dat is allemaal nog geen vanzelfsprekendheid, hoewel studie van onderzoeksbureau Roland Berger dat niet in die woorden zegt. Of en wanneer de voorwaarden realiteit worden, kan het rapport niet precies voorspellen. 

Het bureau publiceerde vandaag zijn definitieve versie van het haalbaarheidsonderzoek dat het deed in opdracht van Tata Steel, met de titel Haalbaarheidsstudie klimaatneutrale paden
TSN IJmuiden’. Volgens Tata blijkt uit de studie ‘dat de ambitie om in 2030 staal te maken met waterstof haalbaar is.’ 

In 2030 een nieuwe fabriek
Als aan de ‘drie externe randvoorwaarden’  voor geld en infrastructuur en groene energie wordt voldaan, kan Tata volgens het rapport voor 2030 een nieuwe, schonere fabriek neerzetten. Daardoor zou dan ook onder andere de kooksfabriek 2 sluiten.

Het zou volgens het onderzoeksbureau zelfs sneller kunnen, maar dan moet de overheid bereid zijn de procedures voor nieuwe vergunningen sterk te versnellen.

Het rapport:  ‘Als geen rekening wordt gehouden met het vergunningsproces, maar alleen met technologiebeschikbaarheid, levering- en installatietijden, zou de fabriek mogelijk al rond 2025 kunnen worden gerealiseerd’. Een tweede fabriek zou kunnen volgen tussen 2032 en 2037. 

De nieuwe fabrieken zullen in het begin nog (voornamelijk) op aardgas draaien. Naarmate de tijd vordert, moet dat steeds meer op waterstof gebeuren, hoewel het onderzoeksbureau in het midden laat wanneer dat precies zal zijn. Daardoor stoot Tata Steel wel steeds minder CO2 uit. In 2050 moet die uitstoot teruggebracht zijn tot nul.

Niet het enige probleem
Maar de uitstoot van CO2 is niet het enige probleem van Tata Steel. Ook de uitstoot van schadelijke stof(fen) en overlastgevende geur is een bron van hevige discussie in de IJmond. Dat signaleert ook Roland Berger in het rapport: ‘Een deel van de stakeholders vindt Roadmap Plus (het plan van Tata om de uitstoot te verminderen, red.) een goede eerste stap in de aanpak van overige emissies, maar anderen hebben er geen vertrouwen in dat het de overlast voldoende wegneemt.’ 

Zonnigste scenario
De nieuwe, schonere fabrieken uit Tata’s vergroeningsplan zorgen volgens de haalbaarheidsstudie in het zonnigste scenario vanaf 2030 en 2032 voor veel minder uitstoot van stoffen.

Tot die tijd moeten omwonenden van de fabriek het doen met de plannen van de maatregelen Roadmap Plus. Tata wil daarmee in 2023 85 procent minder geuroverlast veroorzaken in de buurt, en in 2025 55 procent minder zware metalen uitstoten.

Qua werkgelegenheid schat het onderzoeksbureau in dat er na de transitie ongeveer even veel banen zullen zijn bij Tata Steel, hoewel een deel van het personeel zal moeten worden omgeschoold.

Alternatieven zijn niet onderzocht
Vlak voor het Tweede Kamerdebat over de toekomst van Tata Steel publiceerde Roland Berger al een tussentijdse versie van het haalbaarheidsrapport. Daarin onderzocht het nog twee vergroeningsscenario’s. In dit definitieve rapport onderzocht het bureau alleen het plan waar Tata Steel in de tussentijd voor gekozen heeft.

Eventuele alternatieven zijn, bijvoorbeeld met opslag van CO2 in de Noordzee, zijn niet meer meegenomen in de definitieve versie van het rapport. Hoogleraar duurzaamheid Jan Rotmans zette in een interview met NH Nieuws eerder grote vraagtekens bij de haalbaarheid van Tata’s plan.

Bericht door mediapartner NH Nieuws