Burgemeester Dales als harde aanpakker maar ook verbinder

In het tijdschrift voor ambtenaren en bestuurders Binnenlands Bestuur.nl wordt burgemeester Dales gevraagd wat nu precies de ‘Velsense aanpak is’. Minister Grapperhaus van Justitie en Veliligheid noemde deze aanpak van rellen en demonstraties rond landelijk vastgestelde coronamaatregelen als voorbeeld voor andere gemeentes. Die ‘Velsense aanpak’ is strikt en streng, terwijl Dales eigenlijk een verbinder zou willen zijn.

Uitleg
Dales legt uit dat Velsen onderscheidend is in de voorbereiding maar zeker ook in de aanpak ter plekke. Quote uit Binnenlands Bestuur: ‘In de voorbereiding zitten we strak op de bal. Als gemeente hebben we een optimale informatiepositie in nauwe samenspraak met politie. Beiden kijken we intensief op social media en pluizen de berichten uit. Daarnaast doen we ook een oproep aan de inwoners om signalen van demonstraties meteen te melden bij de politie en de gemeente. De inwoners zijn immers onze ogen en oren en hebben een betere informatiepositie dan wij zelf.’

In de praktijk blijkt dat niet iedere inwoner van Velsen gecharmeerd is van vooral het laatste. Er worden zelfs op sociale media vergelijkingen getrokken die doelen op de Nationaal Socialistische Partij gedurende de Tweede Wereldoorlog. De afkorting hiervan -NSB- schokt gelukkig ook menig inwoner. Verder zegt Dales ook een beroep te doen op scholen en sportverenigingen om vooral te blijven zorgen dat hun mensen niet meedoen aan de, soms grimmige, demonstraties. Dales gelooft in de preventieve kracht van onze gemeenschap.

Voorbereiding
De gemeente heeft verschillende draaiboeken klaarliggen en alle mogelijke situaties zijn besproken. Dales:,, We nemen onze voorzorgsmaatregelen. Het plein voor het gemeentehuis hebben we omheind, zodat er een maximaal aantal mensen op het plein kunnen staan en we dat in de gaten kunnen houden. Bij het maximum sluiten we het plein af. Theoretisch kan dan anderhalve meter afstand gehouden worden. We doen ook via social media oproepen via verschillende sprekers, vaak bekende mensen binnen het Velsense, om niet te rellen.’’

De grootste uitdaging is waarschijnlijk de groepering Defend IJmuiden, hoewel deze naam niet wordt genoemd in het artikel. Dales stelde in een gesprek met Grapperhaus en commissaris van de Koning Arthur van Dijk eerder dat er zeker recht is op demonstratie. Maar, zegt hij in het artikel: ,, Je weet ook dat er een groep achter zit die zich op voorhand niet houdt aan de coronaregels, dus moet je die demonstratie snel kunnen beëindigen. Je valt tussen wal en schip als burgemeester. Ik moet uitleggen aan mensen dat demonstraties zijn toegestaan in coronatijd. Bij het snel beëindigen, zeg ik dat ik het overtreden van de coronaregels meteen in de kiem heb gesmoord, ik perk niet het demonstratierecht in. Je moet helder maken van tevoren: ik honoreer het verzoek, maar wel binnen de regels. Je moet heel consequent en duidelijk communiceren en van tevoren de regels goed duidelijk maken: meteen op social media publiceren.’’

Overigens manifesteert Defend IJmuiden zich duidelijk op sociale media en zijn de aanhangers niet anoniem. Onlangs was er vooral wat verdeeldheid binnen Velsen toen deze groep zich opwierp als ‘beschermer’ van de lokale middenstand. Dit werd niet positief beoordeeld door de gemeente maar er waren veel mensen die enerzijds de rellen afkeurden maar anderzijds de aanwezigheid van Defend IJmuiden op de Lange Nieuwstraat ter voorkoming van plunderen en relschoppen van ‘meelopers’, wel goedkeurden en er zelfs trots op waren.

Aanleiding
Burgemeester Dales vertelt wat de aanleiding is van de Velsense aanpak. ,,Ik ben hier al vijf jaar burgemeester en heb tot december 2020 nooit de ME hoeven inzetten. De periode vanaf december 2020 was onrustig in onze gemeente met rellen in Velsen-Noord, meerdere (anoniem aangekondigde) demonstraties in IJmuiden die we voortijdig moesten beëindigen, een bijzondere jaarwisseling en reldreigingen op social media tijdens de avondklokperiode. We hebben de ME nu wel achter de hand. Men ziet nu wel dat de gemeente hier goed op voorbereid is. We doen het zo mogelijk wel in samenspraak met de demonstranten, daar is het mede afhankelijk van. Ook de druk uit de samenleving helpt. Met een professionele uitstraling sta je al met 1-0 voor. We werden nog verrast door de rellen in Velsen-Noord: vuurwerk, kerstbomen opblazen, jongeren op straat. Er waren ook nog eens wegwerkzaamheden. De situatie leende zich ervoor, maar had zich hier nog nooit eerder voorgedaan. Veel mensen waren dan ook geschrokken. Dit nooit meer. Voor ons was dit aanleiding om deze aanpak te ontwikkelen. Ons adagium is ‘zacht waar het kan, hard waar het moet’.’

Kwetsbaar
Burgemeester Dales staat nu een beetje bekend als de burgemeester waarvan niets mag. Terwijl hij juist graag verbindend optreedt en via Facebook sessies met de inwoners van Velsen in contact blijft. Quote via Binnenlands Bestuur: ,,Laatst zat ik in een Facebook-sessie en toen bleek dat ik nu word gezien als de burgemeester waarvan niks mag. De verbiedende burgemeester, niet de burgemeester die leuke dingen doet. Dat vreet aan me. Dat is niet het beeld dat ik wil of de reden voor mij om burgemeester te zijn. Ik wil juist verbinden. Ik heb daar veel last van en probeer dat ook bespreekbaar te maken. Dit is de realiteit. Je moet die verbinding blijven zoeken. Hier in Velsen is er veel begrip voor mijn rol. Ik informeer het college en de raad ook goed over waarom ik maatregelen heb genomen en hoe.‘’

Verder zegt Dales bij monde van dit tijdschrift: ,,De grote uitdaging is: je wilt niet te slap optreden, er is ruimte om de grenzen op te zoeken, maar je wilt ook niet de waterkanonnen door de straten en kinderen omver spuiten. Dat is overdaad. Elke keer is het fingerspitzengefühl. Wat is de situatie? Wat zijn passende maatregelen? Een kwestie van het goed aanvoelen van de sfeer en de juiste mate van repressie kunnen gebruiken. Keurig, netjes en proportioneel. Je hebt dan ook meer steun bij een volgende demonstratie.’’

In deze verwarrende en frustrerende tijd is de rol van Burgemeester en gemeentebestuur belangrijk en is het moeilijk balanceren op de dunne lijn tussen optreden als er zaken dreigen te escaleren en afwachten of er wat uit de hand gaat lopen. Dales is hierin strikt en duidelijk terwijl hij de verbinding blijft zoeken en geen discussie uit de weg gaat.

Bron: binnenlandsbestuur.nl

© Ingeborg Baumann